Przejdź do treści
Logo ABM; Godło Polski; Flaga Polski.

Hipercholesterolemia rodzinna

Hipercholesterolemia wykres graficzny

Czym jest?

Postać heterozygotyczna hipercholesterolemii rodzinnej (HeFH) to najczęstsza choroba genetyczna człowieka (1), spowodowana głównie przez mutacje w genach: LDLR, APOB lub PCSK9.

Częstość jej występowania w ogólnej populacji określana jest na około 1:250 (2).

Zgodnie z tymi założeniami, HeFH występuje u około 150 000 osób w Polsce. Niestety, zaledwie około 5% pacjentów z naszego kraju, którzy chorują na HeFH, zostało właściwie zdiagnozowanych, a jeszcze mniejsza liczba jest optymalnie leczona (3).

Średni wiek postawienia rozpoznania HeFH to 44-47 lat, w tym wieku 17% osób z HeFH miało już incydent sercowo-naczyniowy (4).

Pacjenci chorujący na HeFH cechują się wysokimi stężeniami cholesterolu LDL (LDL-C) już od urodzenia. W wyniku przewlekłej, trwającej całe życie ekspozycji na podwyższone stężenia LDL-C, ryzyko miażdżycy i chorób na jej podłożu jest zwiększone około 20-krotnie u pacjentów z HeFH, jeśli nie są oni leczeni (5).

Przed wprowadzeniem statyn do leczenia, w rejestrze Simon-Broome odnotowano bardzo wysokie szacunkowe względne ryzyko zgonu z powodu choroby wieńcowej (CAD) u młodych, nieleczonych pacjentów z HeFH, było ono zwiększone nawet 40-100 krotnie w stosunku do zdrowej populacji (6). 

Oczekiwana długość życia nieleczonych osób z HeFH jest o 10-30 lat krótsza zarówno u kobiet, jak i mężczyzn w porównaniu do populacji bez FH (7). 

Dlaczego warto leczyć? 

Stosowanie statyn to podstawa leczenia pacjentów z HeFH (8).

Wyniki 20-letniego badania follow-up potwierdzają, że dzieci z HeFH, które w wieku 8-18 lat rozpoczęły leczenie hipolipemizujące miały istotnie niższe ryzyko sercowo-naczyniowe (0 incydentów sercowo naczyniowych, 0 zgonów przed 40 rokiem życia) w porównaniu do ich nieleczonych od dzieciństwa rodziców (26% z nich doznało incydentu sercowo-naczyniowego przed 40 rokiem życia, 7% zmarło z tego powodu) (9).

Ponadto średni przyrost grubości kompleksu błony środkowej i wewnętrznej tętnicy szyjnej  (CIMT) u dzieci z HeFH leczonych statynami był podobny jak u ich zdrowego rodzeństwa (9).

Jednakże, skuteczność statyn w monoterapii w zakresie osiągania rekomendowanych celów terapeutycznych LDL-C jest ograniczona (10). Szczególnie u pacjentów z HeFH monoterapia statynami wydaje się być niewystarczającym leczeniem, gdyż pomimo ich stosowania, ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych jest nadal zwiększone kilkukrotnie w stosunku do zdrowej populacji (6). Przełomem w terapii pacjentów z HeFH  było wprowadzenie leczenia hamującego białko PCSK9, które jest skuteczne i bezpieczne (10).

Bibliografia:

  1. https://doi.org/10.1016/j.jacl.2020.03.001 Donata M, Taranto D. Genetic Heterogeneity of Familial Hypercholesterolemia : Repercussions for Molecular Diagnosis. 2023; 
  2. Vallejo-Vaz AJ, Ray KK. Epidemiology of familial hypercholesterolaemia: Community and clinical. Atherosclerosis [Internet]. 2018;277:289–97. Available from: https://doi.org/10.1016/j.atherosclerosis.2018.06.855; 
  3. Lewek J, Konopka A, Starostecka E, Penson PE, Maciejewski M, Banach M. Clinical Features of Familial Hypercholesterolemia in Children and Adults in EAS-FHSC Regional Center for Rare Diseases in Poland. 2021;1–12; 
  4. Familial EAS, Studies H, Care P, Health P, Building R, Dunstan S, et al. Familial Hypercholesterolaemia – A Global Perspective From The Eas Familial Hypercholesterolaemia Studies Collaboration ( Fhsc ). :1–27; 
  5. Foody JM. Familial Hypercholesterolemia : An Under-recognized but Significant Concern in Cardiology Practice. 2014;125:119–25. 
  6. Hopkins PN. Putting Into Perspective the Hazards of Untreated Familial Hypercholesterolemia. Vol. 6, Journal of the American Heart Association. 2017. p. 1–3. 
  7. Marco-Benedí V, Bea AM, Cenarro A, Jarauta E, Laclaustra M, Civeira F. Current causes of death in familial hypercholesterolemia. Lipids Health Dis [Internet]. 2022;21(1):1–9. Available from: https://doi.org/10.1186/s12944-022-01671-5 
  8. Banach M, Burchardt P, Chlebus K. WYTYCZNE PTL / KLRwP / PTK / PTDL / PTD / PTNT DIAGNOSTYKI I LECZENIA ZABURZEŃ LIPIDOWYCH W POLSCE 2021. 2021; 
  9. Luirink IK, Wiegman A, Kusters DM, Hof MH, Groothoff JW, de Groot E, et al. 20-Year Follow-up of Statins in Children with Familial Hypercholesterolemia. N Engl J Med. 2019;381(16):1547–56. 
  10. Kavey REW, Manlhiot C, Runeckles K, Collins T, Gidding SS, Demczko M, et al. Effectiveness and Safety of Statin Therapy in Children: A Real-World Clinical Practice Experience. CJC Open [Internet]. 2020;2(6):473–82. Available from: https://doi.org/10.1016/j.cjco.2020.06.002 

© Uniwersytet Medyczny w Łodzi